Ontdek hoe de nieuwste aanpak in 2025 uw kans op herstel bij prostaatkanker en kwaliteit van leven vergroot

Diagnose van prostaatkanker: het verloop

Eerste signalen en de rol van de huisarts

In een vroeg stadium zijn er vaak geen klachten, of pas klachten in een later stadium. Soms merken mannen veranderingen bij het plassen, maar dit blijft relatief zeldzaam. Omdat prostaatkanker meestal zonder opvallende symptomen begint, komt het vaak aan het licht bij een routinebloedonderzoek door de huisarts naar het Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) of na klachten. Bij een afwijkende PSA-waarde of een verdenking op prostaatkanker kan de huisarts doorverwijzen naar de polikliniek Urologie in het ziekenhuis voor verder onderzoek.

Diagnostische onderzoeken in het ziekenhuis

Wanneer er een vermoeden is van prostaatkanker, zijn de volgende onderzoeken gebruikelijk:

• Rectaal toucher: De arts voelt via de anus of de prostaat afwijkend aanvoelt.
• PSA-test: Bloedonderzoek om het PSA-niveau te bepalen.
• MRI-scan: Levert beelden van de prostaat en kan verdachte gebieden zichtbaar maken.
• Prostaatbiopsie: Met een dunne naald worden weefselmonsters uit de prostaat verwijderd voor onderzoek.
• PET-scan (PSMA) of skeletscan: Worden vooral ingezet om mogelijke uitzaaiingen op te sporen, met name in de botten.

Na deze onderzoeken bespreekt een multidisciplinair team (bijvoorbeeld uroloog, oncoloog, radioloog, verpleegkundig specialist) gezamenlijk de uitslagen en wordt samen met u het vervolgtraject doorgenomen.

Persoonlijk zorgpad en behandeltraject

Iedere prostaatkankerpatiënt ontvangt in Nederland een individueel zorgpad. De behandeling wordt aangepast op:

• Het stadium van de kanker (of deze beperkt is tot de prostaat, is doorgegroeid, of uitgezaaid).
• Uw persoonlijke conditie en voorkeuren.

Uw vaste aanspreekpunt is doorgaans een casemanager (gespecialiseerd verpleegkundige of verpleegkundig specialist) die u begeleidt gedurende het traject.

Mogelijke behandelingen per stadium

• Actief opvolgen (active surveillance): Regelmatig monitoren zonder directe behandeling indien de tumor klein en niet agressief is.
• Operatie (radicale prostatectomie): Verwijdering van de prostaat, veelal met robotondersteuning (kijkoperatie).
• Uitwendige radiotherapie: Bestraling van buitenaf.
• Inwendige radiotherapie (brachytherapie): Radioactieve zaadjes worden in de prostaat geplaatst.

Doorbraak door het prostaatkapsel (zonder verre uitzaaiingen)

• Gecombineerde aanpak: Een combinatie van operatie en/of uitgebreide radiotherapie, vaak samen met hormoontherapie.

Uitgezaaide prostaatkanker

• Hormonale therapie: Gericht op het onderdrukken van het mannelijk hormoon testosteron om de groei van de tumor te remmen.
• Chemotherapie: Wordt vaak palliatief toegepast, met als doel het verminderen van klachten.

Operatieve behandeling: de inzet van robotchirurgie

De meerderheid van de prostaatverwijderingen in 2025 vindt plaats met behulp van een operatierobot (zoals de da Vinci-robot). Deze minimaal invasieve techniek kan, afhankelijk van de situatie, bijdragen aan een sneller herstel en mogelijk minder bloedverlies dan bij een open operatie. Tijdens de ingreep worden doorgaans ook omliggende lymfeklieren verwijderd en wordt de blaas opnieuw aan de plasbuis aangesloten.

Nazorg, monitoring en leefstijl

Nacontrole en thuismonitoring

Na behandeling vinden er regelmatige nacontroles plaats, vooral in de eerste twee jaar, wanneer de kans op terugkeer van de kanker het grootst is. Tijdens deze controles wordt meestal een PSA-bloedonderzoek uitgevoerd en worden de uitslagen besproken met uw arts of verpleegkundig specialist. In sommige trajecten is thuismonitoring mogelijk, waarbij u metingen thuis verricht en online contact houdt met uw behandelaar.

Lichamelijke en psychische klachten

De behandeling van prostaatkanker kan invloed hebben op het dagelijks leven en op seksualiteit:

• Urineverlies na operatie of bestraling komt regelmatig voor en kan gepaard gaan met gevoelens van schaamte of onzekerheid.
• Psychologische klachten zoals angst, somberheid of relatieproblemen kunnen voorkomen.

Tijdens controles is er altijd ruimte om deze klachten te bespreken. Indien nodig kan worden doorverwezen naar ondersteunende zorg, zoals fysiotherapie, bekkenbodemtherapie, een psycholoog of maatschappelijk werk.

Leefstijladvies en krachttraining

Krachtsport wordt bij hormonale therapie aangeraden omdat dit ondersteuning kan bieden tegen spierafbraak en vermoeidheid. Mannen die hormonale therapie krijgen wordt vaak geadviseerd onder begeleiding krachttraining te doen.

Innovaties en actuele ontwikkelingen in 2025

• Beschikbaarheid van overlevingscijfers: Op kanker.nl zijn momenteel specifieke 10-jaarsoverlevingscijfers per type en stadium van prostaatkanker te vinden. Ongeveer 80% van de Nederlandse mannen leeft 10 jaar na diagnose nog, afhankelijk van het stadium van de ziekte.
• Multidisciplinair overleg: Behandelplannen worden standaard vastgesteld in teamoverleg tussen verschillende specialismen, met een vast aanspreekpunt voor elke patiënt.
• Ondersteuning en nazorg: Er bestaan diverse mogelijkheden voor ondersteuning, thuiszorg en begeleiding, zowel fysiek als online.
• Wetenschappelijk onderzoek: Diverse onderzoeken, zoals de RECOVER-studie, zijn gestart om meer inzicht te verkrijgen in de resultaten van verschillende behandelingen. Het betreft lopend onderzoek, waarvan de resultaten in de komende jaren worden verwacht.

Kosten en vergoedingen

Diagnostiek en standaardbehandelingen bij prostaatkanker worden in Nederland in 2025 volledig vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij geldt het verplichte eigen risico.

Voor wie is behandeling mogelijk?

Mannen met (een vermoeden van) prostaatkanker, vastgesteld via PSA-onderzoek, MRI en/of prostaatbiopsie, worden beoordeeld door een multidisciplinair team. Bij een beperkte levensverwachting, gevorderde leeftijd of andere ernstige ziektes kan gekozen worden voor ondersteunende zorg in plaats van behandelingen gericht op genezing.

Samenvatting

Diagnose, behandeling en nazorg bij prostaatkanker in Nederland in 2025 zijn aangepast aan de persoonlijke situatie van de patiënt en het stadium van de ziekte. Er is sprake van multidisciplinaire en innovatieve zorg, met aandacht voor ondersteuning bij eventuele bijwerkingen en voor kwaliteit van leven. Vroege opsporing via de huisarts en diverse behandelmogelijkheden bieden zicht op herstel, met uitgebreide ondersteuning tijdens en na het behandeltraject.

Sources

• Nieuws over prostaatkanker – IKNL
• Prostaatkanker – OLVG
• Prostaatkanker (prostaatcarcinoom) – Jeroen Bosch Ziekenhuis

Disclaimer: Alle inhoud, inclusief tekst, grafieken, afbeeldingen en informatie, op of beschikbaar via deze website is uitsluitend bedoeld voor algemene informatieve doeleinden. De informatie en materialen op deze pagina’s en de daarin vermelde voorwaarden, bepalingen en beschrijvingen kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd.